Đại lý bảo hiểm chính là cầu nối giữa khách hàng và công ty bảo hiểm, thực hiện các hoạt động như tư vấn sản phẩm, thu phí bảo hiểm, giải quyết khiếu nại và hỗ trợ khách hàng trong suốt quá trình tham gia bảo hiểm. Các đơn vị này đóng vai trò không thể thay thế trong việc giúp khách hàng hiểu rõ về các sản phẩm bảo hiểm, lựa chọn được gói bảo vệ phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính, đồng thời hỗ trợ khách hàng khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra. Vậy đại lý bảo hiểm là gì? Cá nhân có thể làm đại lý bảo hiểm hay không? Bài viết ngay sau đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết giải đáp thắc mắc trên.
Khái quát về đại lý bảo hiểm
Đại lý đóng vai trò trung gian thiết yếu, kết nối doanh nghiệp sản xuất với khách hàng của họ. Được ủy quyền chính thức, đại lý có thể thay mặt doanh nghiệp thực hiện các hoạt động bán sản phẩm đã thỏa thuận trước và hưởng hoa hồng tương ứng. Vậy, đại lý bảo hiểm cụ thể là gì và hoạt động như thế nào?
Đại lý bảo hiểm là gì?
Theo Điều 84 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000, đại lý bảo hiểm được định nghĩa là tổ chức hoặc cá nhân được doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền thông qua hợp đồng đại lý để thực hiện các hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Luật và các văn bản pháp luật liên quan. Như vậy, đại lý bảo hiểm đóng vai trò trung gian giữa doanh nghiệp bảo hiểm và khách hàng tham gia bảo hiểm. Họ được giao nhiệm vụ đại diện cho doanh nghiệp bảo hiểm và hoạt động vì lợi ích của doanh nghiệp.
Đại lý bảo hiểm có thể là các tổ chức như ngân hàng, công ty luật, hoặc cá nhân hoạt động chuyên trách hoặc bán chuyên trách. Hoạt động đại lý bảo hiểm có thể được thực hiện tại văn phòng hoặc thông qua việc đến từng hộ gia đình, doanh nghiệp để tư vấn, bán bảo hiểm, thu phí bảo hiểm và điều chỉnh hợp đồng bảo hiểm theo nhu cầu thực tế và tiềm năng của khách hàng.
Phân loại đại lý bảo hiểm
Dựa trên loại hình bảo hiểm và tính chất rủi ro được bảo vệ, ngành bảo hiểm phân biệt hai loại đại lý chính: đại lý bảo hiểm nhân thọ và đại lý bảo hiểm phi nhân thọ. Trong đó:
- Đại lý bảo hiểm nhân thọ: Là cá nhân hoặc tổ chức được doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ ủy quyền thực hiện các hoạt động liên quan đến việc khai thác khách hàng, thu phí bảo hiểm và các công việc khác theo quy định trong hợp đồng đại lý. Hoạt động chủ yếu của phân loại đại lý bảo hiểm này là tư vấn sản phẩm, bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, thu phí bảo hiểm, giải quyết khiếu nại và hỗ trợ khách hàng.
- Đại lý bảo hiểm phi nhân thọ: Tương tự như đại lý bảo hiểm nhân thọ, đại lý bảo hiểm phi nhân thọ cũng là cá nhân hoặc tổ chức được doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ủy quyền. Hoạt động chính của loại hình này bao gồm tư vấn sản phẩm, bán hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ (như bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm nhà ở, bảo hiểm sức khỏe…), thu phí bảo hiểm, giải quyết khiếu nại và hỗ trợ khách hàng.
Đại lý bảo hiểm đảm nhận những hoạt động chính nào?
Theo điều 85 Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2000, hoạt động chính của đại lý bảo hiểm bao gồm:
- Tư vấn và giới thiệu sản phẩm bảo hiểm phù hợp: Đại lý bảo hiểm có trách nhiệm tìm hiểu nhu cầu, điều kiện tài chính và rủi ro của khách hàng để tư vấn gói bảo hiểm phù hợp nhất. Đồng thời, đại lý cũng cần giới thiệu về uy tín, vị thế và tiềm lực tài chính của công ty bảo hiểm mà họ đại diện.
- Hỗ trợ giao kết hợp đồng bảo hiểm: Đại lý hướng dẫn khách hàng hoàn thiện thủ tục cần thiết, kê khai trung thực thông tin cá nhân, tình trạng sức khỏe, công việc,… Sau khi thu thập đầy đủ thông tin, đại lý sẽ hỗ trợ khách hàng đăng ký gói bảo hiểm phù hợp và nộp hồ sơ lên công ty bảo hiểm để xét duyệt.
- Thu phí bảo hiểm tiện lợi: Thay vì khách hàng phải đến trực tiếp công ty, đại lý bảo hiểm sẽ thu phí tại nhà theo đúng kỳ hạn quy định trong hợp đồng. Việc này giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và chi phí di chuyển.
- Hỗ trợ giải quyết bồi thường nhanh chóng: Khi khách hàng gặp rủi ro và cần hỗ trợ từ bảo hiểm, đại lý sẽ hướng dẫn khách hàng hoàn thiện thủ tục hồ sơ yêu cầu bồi thường theo quy định. Đại lý cũng có trách nhiệm xác minh thông tin khách hàng và phối hợp với công ty bảo hiểm để giải quyết bồi thường, trả tiền bảo hiểm một cách nhanh chóng, chính xác, công khai và minh bạch.
- Thực hiện các hoạt động khác theo ủy quyền: Ngoài những nhiệm vụ chính trên, đại lý bảo hiểm còn có thể thực hiện các hoạt động khác theo quy định trong hợp đồng ủy quyền giữa họ và công ty bảo hiểm.
Một số quyền và nghĩa vụ cơ bản của đại lý bảo hiểm
Theo quy định tại Điều 85 Nghị định 73/2016/NĐ-CP, đại lý bảo hiểm có những quyền lợi bao gồm:
- Lựa chọn đối tác: Đại lý tự do lựa chọn và ký kết hợp đồng hợp tác với doanh nghiệp bảo hiểm uy tín, phù hợp.
- Nâng cao năng lực: Tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn do doanh nghiệp bảo hiểm tổ chức để nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ.
- Thông tin đầy đủ: Được cung cấp thông tin cần thiết về sản phẩm, dịch vụ bảo hiểm và các điều kiện hợp đồng để hỗ trợ công việc hiệu quả.
- Thu nhập hấp dẫn: Hưởng hoa hồng và các khoản lợi ích hợp pháp từ hoạt động tư vấn và bán bảo hiểm.
- Bảo vệ quyền lợi: Yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm thanh toán hoa hồng, hoàn trả tiền ký quỹ hoặc tài sản thế chấp theo đúng cam kết trong hợp đồng.
Ngoài ra, cũng căn cứ theo điều 85 bộ luật trên, đại lý bảo hiểm cần đảm bảo thực hiện đúng các nghĩa vụ cơ bản sau:
- Tuân thủ hợp đồng: Thực hiện đầy đủ các cam kết, điều khoản đã ký kết trong hợp đồng đại lý bảo hiểm với doanh nghiệp.
- Ký quỹ/thế chấp: Thực hiện nghĩa vụ ký quỹ hoặc thế chấp tài sản theo quy định trong hợp đồng (nếu có).
- Tư vấn chuyên nghiệp: Giới thiệu, tư vấn và bán sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu khách hàng, cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và minh bạch.
- Thực hiện hợp đồng bảo hiểm: Thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến hợp đồng bảo hiểm theo phạm vi được ủy quyền.
- Nâng cao trình độ: Tham gia các khóa đào tạo nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ bảo hiểm theo yêu cầu.
- Tuân thủ pháp luật: Chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Cá nhân có thể làm đại lý bảo hiểm hay không?
Cá nhân hoàn toàn có thể làm đại lý bảo hiểm nếu đáp ứng các điều kiện cần thiết được quy định cụ thể tại khoản 1, 3 Điều 125 và khoản 1, 3, 4, 5 Điều 127 của Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022:
- Quốc tịch và nơi cư trú: Là công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam. Điều này yêu cầu các cá nhân có nhu cầu kinh doanh đại lý bảo hiểm cần có mối liên hệ ổn định và sinh sống lâu dài tại Việt Nam, không phải chỉ tạm trú tạm thời.
- Năng lực hành vi dân sự: Có đủ năng lực pháp lý để thực hiện các hành vi dân sự một cách độc lập và tự quyết định trong phạm vi cho phép của pháp luật.
- Chứng chỉ đại lý bảo hiểm: Tùy theo loại hình bảo hiểm muốn kinh doanh, cá nhân cần có chứng chỉ đại lý bảo hiểm tương ứng: chứng chỉ đại lý bảo hiểm nhân thọ, chứng chỉ đại lý bảo hiểm phi nhân thọ hoặc chứng chỉ đại lý bảo hiểm sức khỏe.
- Không vi phạm pháp luật: Không thuộc diện đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành án tù hoặc cấm hành nghề liên quan đến lĩnh vực bảo hiểm.
Thủ tục thành lập đại lý bảo hiểm dành cho cá nhân
Để trở thành đại lý bảo hiểm, cá nhân trước tiên cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ đăng ký hoạt động đại lý bảo hiểm bao gồm:
- Tờ khai đăng ký hoạt động đại lý bảo hiểm.
- Căn cước công dân.
- GCN đăng ký kinh doanh.
- Chứng chỉ đại lý bảo hiểm.
- Hợp đồng đại lý bảo hiểm được ký kết với công ty bảo hiểm.
- Giấy tờ minh chứng địa điểm kinh doanh.
- Giấy tờ chứng minh trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho hoạt động đại lý bảo hiểm.
Sau đó, các cá nhân cần nộp hồ sơ tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền. Quy trình này giúp đảm bảo rằng cá nhân đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định và cung cấp thông tin cần thiết cho cơ quan quản lý để theo dõi, giám sát hoạt động đại lý bảo hiểm.
Hành vi cá nhân làm đại lý bảo hiểm không được thực hiện
Điểm 3, Mục V Thông tư 98/2004/TT-BTC của Bộ Tài chính, quy định rõ ràng các hành vi bị cấm đối với đại lý bảo hiểm, nhằm đảm bảo bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng và sự lành mạnh của thị trường bảo hiểm như sau:
- Cung cấp thông tin, quảng cáo sai lệch về nội dung, phạm vi hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, điều kiện và điều khoản bảo hiểm, gây thiệt hại cho khách hàng.
- Ngăn cản hoặc xúi giục khách hàng cung cấp thông tin liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, hay không kê khai đầy đủ thông tin cần thiết.
- Tranh giành khách hàng bằng các hành vi như: ngăn cản, lôi kéo, mua chuộc, đe dọa nhân viên hoặc khách hàng của đối thủ cạnh tranh.
- Khuyến mại gian dối, hứa hẹn giảm phí, hoàn phí hoặc các quyền lợi mà doanh nghiệp không thực hiện được.
- Xúi giục, khuyến khích khách hàng hủy bỏ hợp đồng hiện tại để mua hợp đồng mới của họ.
Như vậy, đại lý bảo hiểm là cầu nối thiết yếu, không thể thay thế trong quá trình cung cấp dịch vụ bảo hiểm đến khách hàng. Theo quy định của pháp luật, mỗi cá nhân hoàn toàn có thể làm đại lý bảo hiểm nếu đáp ứng các điều kiện. Tuy nhiên, để thành công trong lĩnh vực này, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực và kiến thức chuyên môn về bảo hiểm. Nếu có mong muốn theo đuổi nghề nghiệp này, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức cần thiết và tham gia các khóa đào tạo bài bản để có thể cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khách hàng.
