Bảo hiểm trách nhiệm công cộng (hay Public liability insurance) là gì?

Trong bối cảnh xã hội hiện đại với các hoạt động kinh doanh và sản xuất ngày càng đa dạng, việc đảm bảo an toàn cho cộng đồng và giảm thiểu rủi ro tai nạn là một yếu tố quan trọng. Bảo hiểm trách nhiệm công cộng ( hay Public liability insurance) nổi lên như một giải pháp tài chính hiệu quả giúp các doanh nghiệp và cá nhân gánh vác những trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố gây thiệt hại cho bên thứ ba. Hiểu rõ bản chất và vai trò của loại hình bảo hiểm này là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi của cả doanh nghiệp cũng như cộng đồng. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về bảo hiểm trách nhiệm công cộng, bao gồm khái niệm, lợi ích, phạm vi bảo hiểm và những điểm loại trừ cần lưu ý khi tham gia.

Khái niệm bảo hiểm trách nhiệm công cộng là gì?

Bảo hiểm trách nhiệm công cộng, hay Public liability insurance, là một loại hình bảo hiểm cung cấp sự bảo vệ tài chính cho doanh nghiệp trước các khiếu nại của bên thứ ba về thương tích, bệnh tật hoặc thiệt hại tài sản phát sinh từ hoạt động kinh doanh. Nói cách khác, nếu một doanh nghiệp bị phát hiện là có lỗi gây ra thiệt hại cho người khác hoặc tài sản của họ, bảo hiểm này sẽ chi trả các chi phí pháp lý và bồi thường thiệt hại. Phạm vi bảo hiểm này không chỉ giới hạn ở những doanh nghiệp có tiếp xúc trực tiếp với công chúng, mà còn mở rộng đến cả những doanh nghiệp hoạt động trong môi trường văn phòng. Bảo hiểm trách nhiệm công cộng đóng vai trò như một lớp bảo vệ quan trọng, giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro tài chính từ những sự cố bất ngờ.

Đặc trưng bảo hiểm trách nhiệm công cộng

Để hiểu rõ hơn về bảo hiểm trách nhiệm công cộng, bạn có thể tìm hiểu phân loại, đối tượng mua bảo hiểm, phạm vi cũng như chi phí mua bảo hiểm ngay dưới đây:

Phân loại, đối tượng 

Bảo hiểm trách nhiệm công cộng là một loại hình bảo hiểm quan trọng, giúp bảo vệ các cá nhân và tổ chức khỏi những rủi ro tài chính có thể phát sinh từ các hoạt động của họ. Dựa trên phạm vi bảo hiểm và đối tượng được bảo vệ, bảo hiểm trách nhiệm công cộng được chia thành nhiều loại hình đa dạng như: bảo hiểm công xây dựng, bảo hiểm vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo hiểm vệ sinh, bảo hiểm nhà thầu, bảo hiểm nhà bán lẻ trực tuyến, bảo hiểm quán rượu, bảo hiểm trách nhiệm công cộng cho nhân viên bảo vệ, bảo hiểm nhà hàng và bảo hiểm mái nhà. Đối tượng tham gia bảo hiểm trách nhiệm công cộng rất đa dạng, bao gồm các doanh nghiệp, cá nhân, nhà thầu, tòa nhà công cộng, và bất kỳ ai có trách nhiệm pháp lý bồi thường thiệt hại về người và tài sản do lỗi của mình gây ra cho bên thứ ba.

Phạm vi bồi thường

Khi tham gia bảo hiểm trách nhiệm công cộng, người được bảo hiểm sẽ nhận được sự hỗ trợ tài chính trong những trường hợp sau:

• Bồi thường thiệt hại về người: Công ty bảo hiểm sẽ chi trả các khoản bồi thường cho những tổn thất về người như tử vong, thương tật hoặc ốm đau mà người được bảo hiểm phải chịu trách nhiệm pháp lý. 
• Bồi thường thiệt hại về tài sản: Bảo hiểm cũng sẽ chi trả cho những thiệt hại về tài sản mà người được bảo hiểm phải chịu trách nhiệm.
• Chi trả phí tổn kiện tụng: Trong trường hợp xảy ra tranh chấp pháp lý, bảo hiểm sẽ hỗ trợ chi trả các khoản phí tổn và chi phí kiện tụng, bao gồm cả việc bồi hoàn cho bên nguyên đơn. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người được bảo hiểm khi phải đối mặt với các vụ kiện. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc bồi thường các chi phí kiện tụng phải được sự đồng ý bằng văn bản của công ty bảo hiểm.

Dưới đây là một số tình huống mà bảo hiểm trách nhiệm công cộng có thể hỗ trợ bạn:

Sự cố tại văn phòng

Sự cố tại văn phòng luôn tiềm ẩn, dù bạn là chủ doanh nghiệp hay nhân viên. Nhân viên của bạn có thể vô tình làm hỏng tài sản của khách hàng trong lúc làm việc, ví dụ như làm rơi máy tính bảng. Hoặc khách hàng có thể bị thương khi đến thăm văn phòng của bạn, chẳng hạn như trượt ngã trên sàn nhà vừa lau ướt. Trong cả hai trường hợp này, bảo hiểm trách nhiệm công cộng sẽ giúp bạn chi trả các chi phí liên quan đến việc sửa chữa tài sản hoặc điều trị thương tích cho bên thứ ba.

Sự cố tại sự kiện

Tham gia sự kiện cũng có thể tiềm ẩn những rủi ro khó lường. Ví dụ, khi bạn tham gia hội chợ thương mại, một phần của gian hàng triển lãm có thể rơi xuống và làm bị thương khách tham quan. Hoặc khi bạn tổ chức một sự kiện từ thiện, một người tham gia có thể bị thương do sơ suất trong khâu tổ chức. Những sự cố này có thể dẫn đến kiện tụng tốn kém, và bảo hiểm trách nhiệm công cộng sẽ bảo vệ bạn khỏi những rủi ro tài chính đó.

Sự cố tại nhà riêng

Ngay cả tại nhà riêng, bạn cũng có thể gặp phải những tình huống bất ngờ. Khách hàng đến nhà bạn họp có thể bị thương do bậc thềm bị hư hỏng, hoặc người giao hàng có thể gặp tai nạn trong khi làm việc. Bảo hiểm trách nhiệm công cộng sẽ giúp bạn xử lý những tình huống này một cách nhanh chóng và hiệu quả, đảm bảo bạn không phải chịu trách nhiệm tài chính cho những sự cố ngoài ý muốn.

Chi phí mua

Việc xác định chi phí bảo hiểm trách nhiệm công cộng được thực hiện dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm mức độ rủi ro của hoạt động kinh doanh, mức trách nhiệm bồi thường mong muốn và thời hạn bảo hiểm. Thông thường, chi phí bảo hiểm được tính theo công thức sau:

Ví dụ minh hoạ: 

Một doanh nghiệp quyết định tham gia bảo hiểm TNCC cho trụ sở làm việc của mình với mức trách nhiệm bồi thường là 5.000.000.000 đồng và thời hạn bảo hiểm là 01 năm. Giả sử tỷ lệ phí bảo hiểm được áp dụng cho doanh nghiệp này là 0,1%/năm (chưa bao gồm VAT).

Dựa trên công thức trên, chi phí bảo hiểm TNCC mà doanh nghiệp này cần phải trả sẽ được tính như sau:

Phí bảo hiểm = 0,1% x 5.000.000.000 = 5.000.000 đồng

Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải trả thêm 10% VAT trên phí bảo hiểm, tương đương với 500.000 VNĐ. Vậy tổng chi phí mà doanh nghiệp cần thanh toán cho bảo hiểm TNCC trong 01 năm là:

Tổng thanh toán = 5.000.000 đồng + 500.000 đồng = 5.500.000 đồng/Năm

Lưu ý: Tỷ lệ phí bảo hiểm sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại hình kinh doanh hoặc công việc mà doanh nghiệp thực hiện. Mỗi ngành nghề sẽ có mức độ rủi ro khác nhau, do đó tỷ lệ phí bảo hiểm cũng sẽ được điều chỉnh tương ứng.

Dưới đây là ví dụ về tỷ lệ phí bảo hiểm áp dụng cho một số ngành nghề phổ biến:

Có bắt buộc phải mua bảo hiểm trách nhiệm công cộng không? 

Hiện nay, theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc mua bảo hiểm trách nhiệm công cộng không phải là bắt buộc. Tuy nhiên, loại hình bảo hiểm này đang dần trở nên phổ biến do yêu cầu từ các đối tác nước ngoài khi ký kết hợp đồng. Xu hướng này cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của bảo hiểm trách nhiệm công cộng trong hoạt động kinh doanh quốc tế, đặc biệt là trong việc bảo vệ doanh nghiệp trước các rủi ro pháp lý và tài chính. Mặc dù chưa bắt buộc, việc chủ động tham gia bảo hiểm trách nhiệm công cộng đang được xem là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Bảo hiểm trách nhiệm công cộng: Điểm loại trừ cần lưu ý

Để hiểu rõ hơn về phạm vi bảo vệ của bảo hiểm trách nhiệm công cộng, người tham gia cần đặc biệt lưu ý những điểm loại trừ sau đây:

• Hành động cố ý: Bảo hiểm không áp dụng cho những tổn thất về người hoặc tài sản do hành động cố ý của người được bảo hiểm gây ra.
• Trách nhiệm theo thỏa thuận: Trách nhiệm mà người được bảo hiểm chấp nhận theo một thỏa thuận riêng sẽ không được bảo hiểm, trừ trường hợp trách nhiệm đó phát sinh theo luật định.
• Thương tật cho người lao động: Bảo hiểm không bao gồm trách nhiệm đối với thương tật hoặc ốm đau của người lao động theo hợp đồng lao động với người được bảo hiểm.
• Tài sản thuộc quyền quản lý: Tổn thất hoặc thiệt hại đối với tài sản thuộc sở hữu, quyền quản lý hoặc kiểm soát của người được bảo hiểm sẽ không được bồi thường.
• Tai nạn liên quan đến máy móc: Bảo hiểm loại trừ trách nhiệm đối với thiệt hại về người và tài sản do thang máy, thang nâng, băng tải, cần cẩu hoặc xe cơ giới gây ra.
• Tư vấn chuyên môn: Trách nhiệm liên quan đến tư vấn chuyên môn hoặc điều trị (trừ trường hợp cấp cứu) do người được bảo hiểm thực hiện sẽ không được bảo hiểm.
• Hàng hóa đã bán: Bảo hiểm không áp dụng cho hàng hóa hoặc công-ten-nơ mà người được bảo hiểm đã bán, cung cấp hoặc sửa chữa.
• Ô nhiễm môi trường: Trách nhiệm trực tiếp hoặc gián tiếp do ô nhiễm hoặc nhiễm bẩn môi trường gây ra sẽ bị loại trừ.
• Các sự kiện đặc biệt: Bảo hiểm không bao gồm trách nhiệm liên quan đến chiến tranh, khủng bố, bạo loạn, thiết quân luật, tình trạng khẩn cấp hoặc các sự kiện tương tự.
• Bức xạ và nhiễm độc: Trách nhiệm liên quan đến bức xạ ion hóa, nhiễm phóng xạ, nhiễm độc amiăng sẽ không được bảo hiểm.

Cần mua bảo hiểm trách nhiệm công cộng với hạn mức bao nhiêu thì phù hợp?

Việc xác định hạn mức bảo hiểm trách nhiệm công cộng phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tính chất hoạt động và ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp. Do bảo hiểm trách nhiệm công cộng không bắt buộc, doanh nghiệp có thể tự do lựa chọn mức độ bảo hiểm dựa trên nhu cầu và khả năng tài chính. Để đưa ra quyết định hợp lý, doanh nghiệp nên cân nhắc các yếu tố như khả năng xảy ra rủi ro, chi phí khắc phục thiệt hại tiềm ẩn và mức độ chấp nhận rủi ro của doanh nghiệp.

Cụ thể, mức độ bảo hiểm bạn cần sẽ phụ thuộc vào các chi tiết như:

• Quy mô doanh nghiệp: Doanh nghiệp càng lớn, rủi ro càng cao.
• Mức độ tương tác với công chúng: Bạn càng tương tác nhiều với công chúng (ví dụ: khách hàng đến cửa hàng, sự kiện công cộng), khả năng xảy ra sự cố càng cao.
• Quy mô hợp đồng: Các hợp đồng lớn hơn có thể đi kèm với trách nhiệm pháp lý lớn hơn.
• Lịch sử yêu cầu bồi thường: Nếu bạn đã từng có nhiều yêu cầu bồi thường trong quá khứ, bạn có thể cần mức bảo hiểm cao hơn.
• Mức độ rủi ro liên quan đến ngành: Một số ngành nghề có rủi ro cao hơn những ngành nghề khác (ví dụ: xây dựng so với văn phòng).

Bảo hiểm trách nhiệm công cộng là một công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp và cá nhân giảm thiểu rủi ro tài chính từ những sự cố bất ngờ gây thiệt hại cho bên thứ ba. Việc tham gia bảo hiểm trách nhiệm công cộng không chỉ thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng mà còn góp phần xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, uy tín, tạo dựng niềm tin với khách hàng và đối tác. Tuy nhiên, để lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính không phải điều dễ dàng. Do đó, trước khi quyết định tham gia, các tổ chức/cá nhân cần tìm hiểu kỹ các điều khoản bảo hiểm, phạm vi bảo hiểm và mức trách nhiệm bảo hiểm… Bằng cách chủ động phòng ngừa rủi ro và có biện pháp bảo vệ tài chính phù hợp, doanh nghiệp và cá nhân có thể yên tâm hoạt động, phát triển bền vững.