Trong cuộc sống hiện đại, bên cạnh những tiện nghi và lợi ích, con người cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt là nguy cơ cháy nổ. Hỏa hoạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào, gây thiệt hại nặng nề về tài sản và tính mạng. Nhằm giảm thiểu hậu quả của những sự cố bất ngờ này, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc là một giải pháp thiết thực, mang lại sự an tâm cho các cá nhân và tổ chức. Vậy, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc được hiểu là gì? Và ai phải mua loại bảo hiểm này? Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về những băn khoăn trên.
Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc được hiểu là gì?
Hiện nay, mặc dù Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 cùng các văn bản hướng dẫn chưa có định nghĩa chính thức về bảo hiểm cháy nổ bắt buộc, tuy nhiên, dựa trên các quy định về loại hình bảo hiểm này, ta có thể hiểu đơn giản như sau:
Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc là sản phẩm bảo vệ người tham gia bồi thường thiệt hại về tài sản do sự cố cháy nổ gây ra. Theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, việc tham gia bảo hiểm cháy nổ bắt buộc mang mục đích bảo vệ lợi ích cộng đồng, môi trường và an toàn xã hội. Các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm cháy nổ bắt buộc có nghĩa vụ mua bảo hiểm và được tự do lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài được cấp phép hoạt động.
Đối tượng tham gia bảo hiểm cháy nổ bắt buộc bao gồm các tổ chức, cá nhân sở hữu tài sản nằm trong danh mục nguy hiểm cháy nổ theo quy định của pháp luật. Theo Điều 23 Nghị định 67/2023/NĐ-CP, đối tượng bảo hiểm bao gồm:
- Nhà cửa, công trình và tài sản gắn liền với nhà, công trình; máy móc, thiết bị.
- Hàng hóa, vật tư bao gồm những nguyên vật liệu, bán thành phẩm hoặc thành phẩm.
Tại hợp đồng và Giấy chứng nhận bảo hiểm, các bên tham gia cần thỏa thuận và ghi rõ đối tượng bảo hiểm cùng địa điểm cụ thể. Đây sẽ là cơ sở để chi trả bảo hiểm khi có tổn thất do sự cố cháy nổ xảy ra.
Đối tượng thuộc diện phải tham gia bảo hiểm cháy nổ bắt buộc
Theo quy định tại Điều 9 Luật Phòng cháy và chữa cháy hiện hành, các cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao bắt buộc phải tham gia bảo hiểm cháy nổ cho tài sản của cơ sở. Và Nghị định 136/2020/NĐ-CP đã cụ thể hóa danh sách các cơ sở thuộc diện bảo hiểm cháy nổ bắt buộc trong Phụ lục II, bao gồm:
| STT | Cơ sở có nguy hiểm về cháy nổ |
| 1 | Cơ quan nhà nước có trụ sở từ 10 tầng trở lên hoặc tổng khối tích các khối nhà làm việc từ 25.000 m3 trở lên. |
| 2 | Chung cư, tập thể, ký túc xá cao từ 7 tầng trở lên hoặc tổng khối tích từ 10.000 m3 trở lên.Hỗn hợp cao từ 5 tầng trở lên hoặc tổng khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
| 3 | Mầm non từ 350 cháu trở lên hoặc tổng khối tích các khối nhà học tập, phục vụ học tập từ 5.000 m3 trở lên.Tiểu học, THCS, THPT, trường phổ thông nhiều cấp có tổng khối tích các khối nhà học tập, phục vụ học tập từ 5.000 m3 trở lên.Cao đẳng, đại học, học viện, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề, giáo dục thường xuyên cao từ 7 tầng trở lên hoặc tổng khối tích các khối nhà học tập, phục vụ học tập từ 10.000 m3 trở lên.Cơ sở giáo dục khác theo Luật Giáo dục có tổng khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
| 4 | Bệnh viện: từ 250 giường bệnh trở lên.Phòng khám đa khoa, chuyên khoa, điều dưỡng, phục hồi chức năng, chỉnh hình, dưỡng lão, phòng chống dịch bệnh, trung tâm y tế, cơ sở y tế khác theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh: cao từ 5 tầng trở lên hoặc tổng khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
| 5 | Nhà hát, rạp chiếu phim, xiếc từ 600 chỗ ngồi trở lên.Trung tâm hội nghị, tổ chức sự kiện cao từ 5 tầng trở lên hoặc tổng khối tích các nhà tổ chức hội nghị, sự kiện từ 10.000 m3 trở lên.Nhà văn hóa, kinh doanh karaoke, vũ trường, bar, câu lạc bộ, thẩm mỹ viện, xoa bóp, công viên giải trí, vườn thú, thủy cung có khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
| 6 | Chợ hạng 1, 2.Trung tâm thương mại, điện máy, siêu thị, cửa hàng bách hóa, tiện ích, nhà hàng, ăn uống có tổng diện tích kinh doanh từ 500m2 trở lên hoặc khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
| 7 | Khách sạn, nhà khách, nhà nghỉ, nhà trọ, cơ sở lưu trú khác có số tầng tối thiểu là 7 tầng hoặc tổng khối tích các khối nhà phục vụ lưu trú tối thiểu 10.000 m3. |
| 8 | Nhà làm việc của doanh nghiệp, tổ chức chính trị, xã hội cao từ 7 tầng hoặc có tổng khối tích các khối nhà làm việc tối thiểu 10.000 m3. |
| 9 | Bảo tàng, thư viện, triển lãm, nhà trưng bày, nhà lưu trữ, nhà sách, nhà hội chợ có khối tích tối thiểu 10.000 m3 |
| 10 | Bưu điện, đài truyền hình, truyền thanh, viễn thông:Số tầng tối thiểu: 5 tầng (áp dụng cho khối nhà chính)Khối tích khối nhà chính: tối thiểu 10.000 m3Nhà lắp đặt thiết bị thông tin, trung tâm lưu trữ, quản lý dữ liệu: khối tích tối thiểu 5.000 m3 |
| 11 | Sân vận động có sức chứa tối thiểu 40.000 chỗ ngồi.Nhà thi đấu thể thao; cung thể thao trong nhà sức chứa tối thiểu 500 chỗ ngồi.Trung tâm thể dục thể thao, trường đua, trường bắn có tổng khối tích các nhà thể thao tối thiểu 10.000 m3 hoặc sức chứa tối thiểu 5.000 chỗ ngồi.Cơ sở thể thao khác (áp dụng theo Luật Thể dục, thể thao) sở hữu khối tích tối thiểu 5.000 m3. |
| 12 | Các đầu mối giao thông vận tải quan trọng như cảng hàng không, đài kiểm soát không lưu, bến cảng biển, cảng cạn, cảng thủy nội địa loại I và loại II.Các bến xe khách, trạm dừng nghỉ và nhà ga đường sắt, bao gồm cả bến xe khách loại 1, loại 2 và trạm dừng nghỉ loại 1.Các công trình giao thông vận tải đặc biệt như nhà chờ cáp treo vận chuyển người có khối tích từ 5.000 m3 trở lên và công trình tàu điện ngầm.Các cơ sở dịch vụ liên quan đến phương tiện giao thông như cơ sở đăng kiểm phương tiện giao thông cơ giới và cửa hàng kinh doanh, sửa chữa, bảo dưỡng ô tô, mô tô, xe gắn máy có diện tích kinh doanh từ 500 m2 trở lên hoặc có khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
| 13 | Các gara để xe có sức chứa từ 10 xe ô tô trở lên. |
| 14 | Các cơ sở liên quan đến vật liệu nổ và vũ khí bao gồm cơ sở hạt nhân; cơ sở kinh doanh, sản xuất, sử dụng, bảo quản vật liệu nổ và tiền chất thuốc nổ; kho vật liệu nổ hoặc tiền chất thuốc nổ;… |
| 15 | Các cơ sở liên quan đến dầu mỏ, khí đốt và chất dễ cháy bao gồm:Cơ sở khai thác, sản xuất, vận chuyển, bảo quản dầu mỏ cũng như các sản phẩm trên đất liền.Kho dầu mỏ và sản phẩm, kho khí đốt.Cảng xuất, nhập dầu mỏ và sản phẩm của dầu mỏ hay khí đốt.Cửa hàng xăng dầu.Cửa hàng bán chất lỏng dễ cháy.Cửa hàng buôn bán khí đốt có tổng lượng khí tồn chứa trên 200kg. |
| 16 | Cơ sở công nghiệp được phân loại theo hạng nguy hiểm cháy nổ dựa trên tổng khối tích của các khối nhà chính:Hạng A, B: Khối tích từ 5.000 m3 trở lên, bao gồm các nhà máy có dây chuyền sản xuất công nghệ tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao.Hạng C: Khối tích từ 10.000 m3 trở lên, áp dụng cho các nhà máy có mức độ nguy hiểm cháy nổ trung bình.Hạng D, E: Khối tích từ 15.000 m3 trở lên, dành cho các nhà máy có nguy cơ cháy nổ thấp. |
| 17 | Nhà máy điện cũng như các trạm biến áp có điện áp trên 110kV. |
| 18 | Hầm chứa với hoạt động sản xuất, bảo quản, sử dụng chất cháy nổ có tổng khối tích từ 5.000 m3 trở lên.Kho hàng hóa, vật tư dễ cháy hoặc vật tư không cháy đựng trong bao bì dễ cháy có tổng khối tích từ 5.000 m3 trở lên. |
Mức phí bảo hiểm cháy nổ bắt buộc cần trả
Theo Nghị định 23/2018/NĐ-CP (được bổ sung bởi khoản 3 Điều 1 Nghị định 97/2021/NĐ-CP và sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Nghị định 97/2021/NĐ-CP), mức phí bảo hiểm cháy nổ đối với cơ sở (trừ cơ sở hạt nhân) có tổng giá trị tài sản bảo hiểm tại một địa điểm dưới 1.000 tỷ đồng:
Mức phí bảo hiểm cháy nổ bắt buộc = Số tiền bảo hiểm tối thiểu x Tỷ lệ của phí bảo hiểm
Tỷ lệ phí bảo hiểm áp dụng cho từng loại cơ sở:
- Rạp chiếu phim: 0,1%/năm
- Cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar: 0,4%/năm
- Siêu thị, cửa hàng tạp hóa, điện máy, cửa hàng tiện lợi: 0.08%/năm
- …
Đối với cơ sở có tổng giá trị tài sản bảo hiểm tại một địa điểm từ 1.000 tỷ đồng trở lên (trừ cơ sở hạt nhân), mức phí bảo hiểm do thỏa thuận giữa doanh nghiệp bảo hiểm và chủ sở hữu cơ sở, nhưng không được thấp hơn mức tối thiểu bằng:
1.000 tỷ đồng x Tỷ lệ phí bảo hiểm
Đối với cơ sở hạt nhân, mức phí bảo hiểm do thỏa thuận giữa doanh nghiệp bảo hiểm và cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
Nên mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc ở đâu uy tín?
Hiện nay, nhiều công ty bảo hiểm cung cấp sản phẩm bảo hiểm cháy nổ bắt buộc theo quy định pháp luật. Việc lựa chọn công ty uy tín sẽ giúp bạn vừa đảm bảo tuân thủ pháp luật, vừa được hỗ trợ giải quyết quyền lợi nhanh chóng khi xảy ra sự cố. Dưới đây là một số gợi ý mà bạn có thể tham khảo để cân nhắc lựa chọn:
- Công ty Bảo hiểm BIDV (BIC)
- Công ty Bảo hiểm Bảo Minh
- Bảo hiểm cháy nổ PJICO
- Bảo hiểm Bảo Việt
- …
Tổ chức hoặc các cá nhân thuộc đối tượng cần tham gia bảo hiểm cháy nổ bắt buộc có thể đến trụ sở công ty bảo hiểm gần nhất hoặc đại lý ủy quyền để đăng ký mua bảo hiểm.
Mức phạt khi vi phạm quy định về bảo hiểm cháy nổ bắt buộc
Theo quy định tại Điều 49 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các hành vi vi phạm quy định về bảo hiểm cháy nổ sẽ bị xử phạt như sau:
- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng 000 đồng dành cho một trong số các hành vi:
- Mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc không đúng nguyên tắc, mức phí bảo hiểm không tuân theo quy định của pháp luật.
- Không cấp hoặc cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm cháy nổ thiếu sót nội dung theo quy định.
- Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng 000 đồng dành cho những cơ sở trong diện phải mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc nhưng không thực hiện theo quy định.
- Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi không trích nộp phí bảo hiểm cháy nổ để đóng góp kinh phí cho hoạt động phòng cháy chữa cháy theo quy định.
Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc không chỉ thể hiện ý thức trách nhiệm mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp chủ sở hữu tài sản an tâm hơn trong kinh doanh và sinh hoạt. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, bảo hiểm cháy nổ bắt buộc chỉ chi trả cho những thiệt hại nằm trong phạm vi quy định của hợp đồng. Do đó, chủ sở hữu tài sản cần tìm hiểu kỹ các điều khoản bảo hiểm trước khi tham gia để đảm bảo quyền lợi của bản thân. Bên cạnh việc tham gia bảo hiểm, việc thực hiện tốt các biện pháp phòng cháy chữa cháy cũng đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa và hạn chế tối đa thiệt hại do cháy nổ gây ra.
